Tweede titel: Barjols en het ontstaan van de 'Dans van de pens' :-)
Het is 16 januari en we (Roel, Marion en ik) zijn in Barjols, een oud klein stadje, dicht bij Bras. Dit weekend staat Barjols in het teken van de heilige Marcel, en dat wordt uitbundig gevierd. We gaan eerst naar de mis in de kerk...
Op weg naar de kerk passeren we een gedeelte van een optocht, waar verschillende kostuums te zien zijn.
De afgevuurde geweerschoten klinken in de smalle straatjes oorverdovend (ik zag een paar mensen met oordopjes :-)
Hier staan we bij wat in eerste instantie een enorm uitgebreide kerststal lijkt ( klik op de foto's om ze te vergroten). Het zijn 'Santons van Santoun', dat is Provencaals voor 'kleine Heiligen'. De herkomst gaat terug tot de 15de eeuw toen levende kerststallen gebruikelijk waren. Geleidelijk aan werden de acteurs uit het dorp, vervangen door beeldjes van hout, karton en was. Tijdens de Franse Revolutie werd dit door de Kerk verboden, zodat de mensen thuis kerststalletjes gingen opstellen. Deze werden uitgebreid met de meer daagse tafereeltjes. Dit is erg populair in de Provence... er is zelfs het miniatuurdorpje
Grignan waar op 400 m² in ruim 70 huisjes meer dan 1000 figuurtjes het Provencaalse leven uitbeelden.
De mis loopt ten einde en de heilige Marcel wordt de kerk uitgedragen.
Wie is die Marcel eigenlijk? En wat wordt er vandaag gevierd?
De viering is ontstaan in 1350 toen de relikwieën van Saint Marcel naar Barjols werden gebracht. Maar eerst gaan we terug naar het jaar 580... op de respectabele leeftijd van 80 jaar reist bisschop Marcel naar de paus in Rome om verslag te doen.
Op de terugreis is hij zo uitgeput van de lange reis, dat het gezelschap stopt bij het klooster in Montmeyan. Hij overleeft deze reis niet, en het klooster wordt zijn graf.
Kort daarop vinden de eerste wonderen plaats, die toegeschreven worden aan de heilige oude man. Hij wordt tot 'Saint' uitgeroepen, en zijn graf wordt een bedevaartsoord. In 1349 verkeert het klooster in een vervallen staat... op een nacht verschijnt St. Marcel aan de wacht.
Hij maakt zijn wens kenbaar, namelijk dat zijn overblijfselen naar een meer eerbiedwaardige plaats gebracht moeten worden. Zowel Barjols als Aups, die op gelijke afstand van het vervallen klooster lagen, maken aanspraak op de heilige overblijfselen... in die dagen waren relikwieën een belangrijk onderdeel van een bedevaartsoord dat gezien kan worden als het toerisme in die tijd.
Op 17 januari 1350 sluipen een stel mannen uit Barjols bij het klooster naar binnen, en nemen de overblijfselen mee. Op weg naar Barjols passeren zij een stel vrouwen die de pens van een stier staan te wassen. De stier was geslacht om de stier te herdenken, die in vroegere tijden aan was komen lopen toen Barjols belegerd was... dit voedsel redde het stadje van de hongerdood.
De vrouwen laten de pens in hun manden vallen, en volgen de mannen met de heilige relikwieën van St. Marcel, naar Barjols. De blije en uitgelaten processie gaat de kerk binnen, al zingend: "Saint Marcel, Saint Marcel, deze pens is voor jou!" Iedereen in de kerk begon te springen en te zingen en voilà, de 'Dans van de pens' was geboren.
Sinds die dag viert Barjols, in het weekend dat het dichtst bij 17 januari ligt, zijn Saint Marcel. Ter ere van dit weekend, wordt iedere boom, struik en gepotte plant, versierd met rode en gele papieren rozen... de kleuren van de Provence.
In een toeristische brochure stond vermeld dat eenmaal per 4 jaar een os aan het spit wordt gebraden en verorberd wordt. Helaas is dat dit jaar niet het geval en moeten we het doen met wat de kraampjes te bieden hebben. Voor Marion wordt het een doodgewone patat (dat achteraf een erg verstandige keus was :0) Roel en ik gaan voor de specialiteit van dit festijn: Provencaalse Tripette. Niet wetende dat het ingewanden zijn... dat bleek pas toen we het bakje al gekocht hadden :-)
Tsja! Na een paar keer in het bakje geprikt te hebben, en de eerste kwabbige en zwillerige stukken vlees kwamen bovendrijven, in de overigens heerlijke rode saus, bleek dus wat voor vlees we in de kuip hadden :0) Ik liet me niet kennen en heb natuurlijk
de ervaring van de Noorse schapenkoppen, die met ogen en al opgediend worden! Roel had er iets meer moeite mee... in het zakje dat naast hem op het bankje ligt, zit een half leeggegeten bakje :-)
Na deze gedenkwaardige lunch maakten we een wandeling door Barjols, waar 28 fonteinen te zien zijn. Een leuke en historische dag, want we vierden ook de verjaardag van Marion. Dat gaat als volgt... bij de bakker koop je heerlijke gebakjes die je in het café, waar geen gebak of wat dan ook te vinden is, mag opeten!
Het verhaal over Saint Marcel is vrij vertaald naar
de column van Anne- Marie Simons, een vertaalster, journalist, lerares, en sportverslaggeefster die nu, heel gelukkig gepensioneerd, in het zuiden van Frankrijk leeft. Zij schreef het boek:
Ten Years in the Provence.
